Pokarm i woda stanowią dwie najważniejsze rzeczy w życiu konia. Zwierzę pozbawione odpowiedniej ilości pożywienia i wody zacznie chudnąć, jego stan zdrowia pogorszy się i w stosunkowo krótkim czasie zdechnie. Zjawisko to można zaobserwować u dzikich koni i kuców zwłaszcza w okresie zimy lub warunkach suszy. Niestety, konie są czasem zaniedbywane przez właścicieli, którzy ignorują ich podstawowe potrzeby lub często nie troszczą się o nie wystarczająco dobrze. Koń, który nie wykonuje żadnej pracy, nie potrzebuje takiej ilości pożywienia jak ten, który pracuje lub poddawany jest intensywnemu treningowi. Zbyt obfite karmienie może być równie szkodliwe jak niedożywienie. Przekarmione zwierzę łatwo rozpoznać, gdyż jego brzuch nienaturalnie wystaje po obu stronach, a mięśnie są zwiotczałe. Stan taki nie nastąpi, jeżeli koń otrzyma właściwe pożywienie i rozsądną porcję ruchu.
PORY KARMIENIA
Zwykle karmimy konie rano około godz. 7-8, w południa około godz. 13-14 i wieczorem około godz. 18-19. Karmienie możemy skoordynować z porą treningu, gdyż koń nie powinien być wzięty na trening wcześniej niż 1-1,5 godz. po posiłku. Najlepiej żeby "obiad" przypadał jakiś czas po treningu lub trening był przeprowadzony 1,5 godz. po "obiedzie" lub po "śniadaniu".
ZASADY ŻYWIENIA
1. Ilość energii przyjmowanej z pokarmem musi równoważyć jej straty. Nadmiar podawanego pożywienia obciąża układ trawienny i krążenia, obniżając ich sprawność. Niedobory składników pokarmowych prowadzą do utraty kondycji.
2. Paszę podawać trzeba często i w małych dawkach- największa jednorazowa dawka paszy treściwej nie powinna przekraczać 2 kg. (jest to jednak tylko uogólnienie dlatego że patrząc na tabelę żywieniową ciężko nie przekroczyć dawki 2 kg. gdy koń ma 180 cm i wykonuje ciężką pracę :))
3. Po nakarmieniu należy zapewnić godzinną przerwę na trawienie, zanim koń przystąpi do pracy.
4. Powinny być zachowane proporcje pomiędzy paszami o wysokiej wartości odżywczej, a paszą objętościową, którą zazwyczaj jest siano. Powinno ono stanowić od 50% do 75% dawki pokarmowej- wtedy układ trawienny funkcjonuje najlepiej.
5. Koń musi mieć zawsze dostęp do wody, niezbędnej dla prawidłowego przebiegu procesu trawienia.
CO DAĆ MU ZJEŚĆ..
Pasze:
Pasze treściwe
Owies - jest to najbardziej rozpowszechniona i najodpowiedniejsza pasza treściwa dla koni. Należy go zadawać z sieczką, która zmusza konia do lepszego żucia ziarna. Sieczka powinna stanowić 1/3 część (wagowo) owsa.
Jęczmień - jest równie pożywną paszą, ale przed skarmianiem powinien być ześrutowany. Do skarmiania jęczmienia trzeba konie przyzwyczaić zaczynając od mniejszych dawek. Zadawany w mieszance pól na pół z owsem - nie musi być śrutowany.
Bobik - zawiera 3 razy tyle białka co owies, toteż stosuje się go jako dodatek do pasz ubogich w białko. Przed skarmianiem powinien być ześrutowany lub moczony w wodzie przez 12 godzin.
Otręby pszenne - są bardzo dobrą paszą, lekko strawną i mlekopędną, toteż lepiej je przeznaczyć dla karmiących klaczy. Otręby zadaje się mieszane z sieczką i lekko zwilżone wodą.
Żyto - jako zboże chlebowe, nie powinno być skarmiane końmi. Jeśli jednak zajdzie konieczność żywienia konia żytem, to należy je ześrutować lub moczyć w wodzie, podobnie jak bobik. Żyto skarmiane w całości pęcznieje w przewodzie pokarmowym, powodując ciężkie morzyska.
Pasze objętościowe suche
Siano - Najważniejsza pasza objętościowa sucha, w żywieniu koni trudno jest je czymś zastąpić: jedynie w lecie zastępuje je trawa pastwiskowa lub łąkowa. Siano zawiera wszystkie potrzebne składniki pokarmowe, sole mineralne i witaminy. W razie braku siana można je częściowo zastąpić np. słomą owsianą, dodając wtedy, oczywiście, więcej pasz treściwych. Siano z roślin motylkowych jest na ogół bogatsze w białko niż łąkowe.
Słoma - może być skarmiana w całości, jako zakładka, lub w postaci sieczki. Na zakładkę najlepiej nadaje się słoma owsiana. Słomy jęczmiennej lepiej unikać ze względu na ostre ości, które kaleczą jamę ustną. W razie konieczności skarmiania jej, trzeba ją uprzednio sparzyć gorącą wodą. Na sieczkę najlepsza jest słoma żytnia; sieczka powinna mieć 3-5 cm długości.
Plewy bezostne mają trochę i większą wartość odżywczą od słomy. Można je skarmiać pod warunkiem, że nie są zanieczyszczone.
Pasze objętościowe soczyste
Zielonki są najcenniejszą paszą soczystą. Najlepsze są z traw i z lucerny, dobre są również zielonki z takich roślin motylkowych jak esparceta, koniczyna itp.
Rośliny okopowe
Przed skarmianiem powinny być bardzo dokładnie oczyszczone z ziemi, gdyż inaczej mogą spowodować bardzo ciężkie, trudne do wyleczenia kolki.
Ziemniaki - mają największe zastosowanie w żywieniu koni. Zadaje się je parowane lub surowe. Parowanych można zadawać 15-20 kg dziennie, surowych 10-15 kg. Do skarmiania ziemniaków, zwłaszcza surowych, trzeba konie uprzednio przyzwyczaić, stosując mniejsze dawki.
Marchew - zwłaszcza czerwona jest cenną i chętnie jedzoną przez konie paszą. Ma ona właściwości dietetyczne i doskonale wpływa na zdrowie koni.
Buraki cukrowe, półcukrowe i pastewne - które lepiej przechowują się niż marchew, zadaje się po wyczerpaniu jej zapasów. Przed skarmianiem buraki trzeba poćwiartować w celu ułatwienia koniom jedzenia.
Pasze pochodzenia przemysłowego i mineralne
Wysłodki buraczane suche skarmia się po 12 - godzinnym moczeniu w wodzie, dając po 4 litry wody na 1 kg wysłodków. Dzienna dawka nie powinna być większa niż 3 kg.
Płatki ziemniaczane zadaje się zwilżone wodą i zmieszane z sieczką, dziennie po 4 kg.
Melasę skarmia się rozrzedzoną 3-4 krotną ilością wody, dziennie do 2 kg.
Wywar ziemniaczany może być skarmiany tylko świeży, w ilości nie większej niż 15 kg dziennie.
Sól kuchenną najlepiej zadawać w postaci brył do lizania (lizawki).
